Borstvoeding. De reden waarom vrouwtjesmensen andere borsten hebben als mannetjesmensen. Die borsten zijn gevuld met melkklieren, zodat vrouwtjesmensen babymensjes kunnen voeden. De voeding die deze babymensjes op deze manier krijgen is helemaal op hun voedingsbehoefte aangepast: alle voedingsstoffen die een babymens nodig heeft om te groeien, zit in moedermelk. Maar borstvoeding geeft meer, veel meer. Huid-op-huidcontact met mama, voor die o zo belangrijke veilige hechting. Troost tijdens nieuwe, andere en dus enge momenten. Een manier om rustig in slaap te vallen.
Borstvoeden is een superkracht
Toen ik ruim een jaar geleden mama werd van mijn tweede zoon, deed ik een stap terug in het evolutieproces en werd een dierlijke moeder. Mijn taak is namelijk vooral om mijn kind te verzorgen. En dat betekent het eerste jaar door te zogen. (Okee, een stapje minder terug mag ook: voeden). Vergeet emancipatie, vergeet feminisme oude stijl, vergeet gelijksoortigheid: ik ondekte mijn kracht als vrouw door te erkennen dat ik mijn kind kan voeden, laten groeien, laten bloeien. Dat kan ik als vrouw alleen. Net zoals het aan de man voorbehouden is om staand te plassen. Ieder zijn ding.
With great powers, comes great responsibility – Spiderman (naar Voltaire)
Deze superkracht komt niet zonder prijs. Vandaag is het heersende motto “Gemak dient de mens”, en hoewel borstvoeding geven zeker geschikt is voor gemakzuchtige moeders zoals ik (geen flesjes uitwassen, geen water koken, geen poedermelk kopen, geen tas vol spullen meesjouwen) is het voor moderne mensen ook zeker niet gemakkelijk. Het vergt namelijk een flinke dosis opofferingsgezindheid. Als borstvoedende moeder gaat je ego met de fijnwaskleding bij het vuil. Eigen tijd is een luxe voor andere mensen, bijvoorbeeld. Zeker in het begin had ik continu wachtdienst totdat Mini weer wilde drinken. En dat was om het anderhalf uur, twee uur max. Nachtvoedingen, die doe ik halfslapend en via een latch-and-roll-techniek, maar toch, ik ben het die de sjaak is terwijl Manlief lekker doorpit. Kolven op het werk, dat is zelfs als het makkelijk gaat geen pretje. Lekker dierlijk je kind voeden is één ding, jezelf industriekoe-stijl melken is een andere.
Net zoals Superman, Jean Grey, Spiderman en alle andere superhelden met bijzondere krachten slecht begrepen worden door het ‘gewone’ volk, heb ik als borstvoedende moeder ook vaak het gevoel gehad mijn talent te moeten verbergen. Die rollende ogen toen ik mijn kind voedde in het eetcafé. De opgetrokken wenkbrauwen als je ‘weer’ naar de kolfkamer (een lege kamer met alleen een stoel en een ladeblok als tafeltje) loopt. De intonatie in de stem als ze vragen: “Geef je nog steeeeeeds borstvoeding????”
Flesvoeding is ok – is dat goed genoeg?
Ergens in het begin van vorige eeuw hebben mensen gedacht dat ook het voeden van onze kinderen geïndustrialiseerd moest worden. Kan ook daar geld mee verdiend worden. En dat ging reuze gemakkelijk, want niks speelt zo gemakkelijk in op de koopbehoefte als de angst van een jonge moeder dat ze haar kind niet goed voedt. Op een borst staan immers geen inhoudstreepjes waaraan je kan aflezen hoeveel je kind gedronken heeft. Alsof het aantal milliliter leidend is om te bepalen of je kind goed drinkt. Alsof je moederogen niet goed kunnen waarnemen of je kind groeit, zich ontwikkelt, vrolijk en energiek is. En daarmee dus goed gevoed is.
Dat hersenspoelprogramma dat flesvoeding ok is, heeft inmiddels minstens 3 generaties historie en is door de miljoenen die er mee gemoeid zijn wijdverbreid. Maar is ‘ok’ wel goed genoeg, terwijl ‘best’ gratis voor handen is? Waarom geven wij verse ouders graag honderden euro’s uit aan een premium kinderwagen, kinderkamer, kleertjes en speelgoed onder het mom “Alleen het beste is genoeg voor mijn kind”, maar telt voor voeding het motto “Gemak dient de mens”?
Ik moet bij de vergelijking tussen borstvoeding en flesvoeding steeds denken aan een aflevering van de Keuringsdienst van Waarde over jus uit een zakje. Een chefkok liet zien hoe gemakkelijk het was om echte jus te maken, een smaakmaker liet zien dat er maar liefst 16 (!!) ingrediënten (waaronder het mystieke kaliumsorbaat, geen idee wat dat is) nodig waren om juspoeder te maken. Het lijkt op jus, het ruikt naar jus, en het smaakt naar jus. Maar is het jus? Nee.
Dat geldt voor mij ook voor flesvoeding. Daarbij is het eigenlijk nog slechter gesteld want: flesvoeding heeft niet dezelfde voedingsstoffen als borstvoeding, niet dezelfde anti-bacteriële werking, niet de afweerstoffen, niet de darmvriendelijke flora, niet dezelfde geur, niet dezelfde substantie, niet dezelfde smaak… Al met al een armzalig en duur substituut! Is dat ok voor jouw baby?
Nadelen van flesvoeding
Is het interessanter om geïnformeerd te worden over de voordelen van borstvoeding of de nadelen van flesvoeding? Daar ging de blog (in het Engels) van Sara Hockwell-Smith over, die Caroline Kruger op twitter deelde. Ik denk radicaal: Nadelen van flesvoeding! Want door het hersenspoelprogramma dat flesvoeding ok is, hebben jonge moeders (en vaders) geen echte vrije keuze tussen borstvoeding en flesvoeding. De leuze “Borstvoeding is het beste” is zelfs gekaapt door flesvoedingsproducenten waarbij de onzekere moeders onder ons impliciet een hart onder de riem steken: “als jij niet perfect bent en geen tijd of energie hebt om borstvoeding te geven, dan hebben wij een alternatief voor jou. Die bijna net zo goed is als borstvoeding.” Filmpje van een idyllisch borstvoedende moeder erbij die alle tijd van de wereld heeft en het beeld is geschetst: dit is niet voor mij. Hup aan de fles!
Tijd, energie…. Niet onbelangrijk, maar: zou jij nog steeds flesvoeding overwegen als je wist dat je je kindje en jezelf bloot stelt aan de volgende gezondheidsrisico’s?
Flesvoeding brengt voor je baby de volgende risico’s mee:
- Overgewicht
- Middenooronsteking
- Darmontstekingen
- Longontsteking
- Diabetes type I en II
- Leukemie
- Chronische darmonsteking (NEC)
- Wiegendood
Flesvoeding heeft de volgende gezondheidsrisico’s voor moeders:
- Borstkanker
- Baarmoederhalskanker
- Diabetes type II
Jaaiks! Dat is schrikken, zelfs voor deze borstvoedende moeder. Had je ooit gedacht dat het geven van flesvoeding ook slecht voor je eigen gezondheid zou zijn?
Voor de duidelijkheid: ik heb geen oordeel over de keuze van flesvoedende moeders, behalve dan dat het merendeel van die moeders die keuze op basis van flesvoedingspropaganda hebben gemaakt. Ik wijt dat aan teveel vrijheid voor de reclame van hersenspoelende flesvoedingsproducenten, te weinig of te nauw bepaald onderzoek naar de nadelen van flesvoeding (in zijn geheel en op de lange termijn), en te weinig geld en mensen voor voorlichting aan moeders.
Borstvoedingsmaffia
En dan minstens even erg: ook de borstvoedingshulpproducenten zijn niet zonder blaam. Via Marianne Vanderveen kwam ik op een Australische reclame van Medela. Je weet wel, van de borstvoedingsvriendelijke kolven, moedermelkzakjes, flesjes en spenen. Dacht ik. Ik dacht dat Medela een vriend was van borstvoedende moeders. Maar volgens deze blog (in het Engels) is Medela van het moedermelk geven, niet van het borstvoeden. Is dat niet hetzelfde? Nee, dat is het niet!
Deze versie is door Medela al aangepast, in een eerdere versie was onder de zin “What’s best for you and your baby” het beeld van de Medela producten geplakt. Met andere woorden: borstvoeding geven is goed voor je baby, moedermelk geven is goed voor ouders (en de omzet van Medela).
En dan heb ik nog niet eens over de andere dingen die aan de borstvoedende vrouw gebracht worden. Booby tags, apps, kussens, armbandjes, invriesdoosjes… Zonder die dingen lukt het anders echt niet! Dat is pas borstvoedingsmaffia.
Ik voed intussen nog even door. Niet zozeer omdat ik een borstvoedingsmaffiabaas ben (ook al zullen sommigen van jullie dit na deze blog denken), maar vooral omdat Mini (inmiddels 16 maanden) heel duidelijk en bewust voor de borst kiest.
Wat vind jij eenvoudiger, de borst of de fles?
xoxo – Irene
Meer lezen:
Van mijzelf:
Van anderen:
Finkelstein & sons 
Ik kan me helemaal in je mening vinden. Ik merk dat veel jonge moeders zo onzeker zijn dat ze het snel,opgeven. Zo jammer. Ik heb mijn drie kinderen alle drie zelf gevoed. Met kolven en al. Ze hebben overigens nooit kunstvoeding gehad. Na zeven maanden gewoon volle melk. Nooit problemen gehad. Deden ze op het consultatiebureau ook nooit moeilijk over.
Vooroordelen zijn zo gevormd blijkt maar weer. Je zegt geen oordeel te hebben over wel of geen borstvoeding geven, maar je zet flesvoedende vrouwen wel weg als naïef en makkelijk beïnvloedbaar. Jammer. Waar behoefte aan is, is objectieve informatie over zowel borst- als flesvoeden. Als ik mijn kind niet had kunnen flesvoeden, had het geen voeding gehad. Dat laatste heeft volgens mij ernstiger gevolgen dan het, in jouw optiek, ‘ok’-flesvoeding geven. Mijn kind ontwikkelt zich prima, is helemaal gezond en is bijzonder goed gehecht aan haar moeder. Laat ieder zijn eigen keuze maken, als er al sprake is van een keuze.
Iedereen is makkelijk beïnvloedbaar, dat laat Het Grote Rascisme Experiment van BNN van laatst maar weer eens zien. Mijn stelling is dat, omdat er geld is te verdienen aan kunstvoeding / flesvoeding, er meer informatie beschikbaar is over de voordelen van flesvoeding dan over de risico’s daarvan. Bovendien is er wel geld genoeg voor onderzoek die de gebreken van borstvoeding aantoont, wat gek? Van een vrije keuze is dan geen sprake, naar mijn mening. Is het wel JOUW keuze als deze dusdanig is beïnvloed door de marketingmachine van kunstvoedingproducenten? Bovendien zijn er andere alternatieven die met de gezondheidsrisico’s in het oog de voorkeur hebben boven kunstvoeding: donorvoeden, gekolfde melk, donormelk. Die worden onvoldoende belicht of bedekt met sociaal taboe.
Ik ben het niet met je eens dat er meer informatie beschikbaar is over (de voordelen van) flesvoeding. Het is in Nederland zelfs verboden om direct of indirect reclame te maken voor flesvoeding. Alles wordt in het werk gesteld om vrouwen borstvoeding te laten geven. Alle promotie omtrent babyvoeding is dan ook daar op gericht, niets op flesvoeding. Ook de verloskundige en kraamzorg zullen/mogen uit zichzelf niets vertellen over flesvoeding. Verder kun je bij de verloskundige en het CB alleen maar folders vinden over borstvoeding, want reclame voor iedere vorm van flesvoeding is immers uit den boze. En het enige advies dat je krijgt als het moeilijk gaat of niet lukt is: ga maar naar de lactatiekundige. Dit is niet alleen mijn ervaring, maar die van veel vrouwen om mij heen. Als je iets over flesvoeding wilt weten zul je er zelf actief en vooral op internet naar moeten zoeken en dan nog blijf je met veel vragen zitten en hoop je maar dat je het goed doet.
Waar ik het wel met je over eens ben is dat er veel te weinig bekend is over donormelk en de bv-bank. Ik heb maandag bij het consultatiebureau geprobeerd informatie te vinden hierover, er waren ongeveer 50 folders over borstvoeding, geen over flesvoeding uiteraard, maar ook niets over de natuurlijke alternatieven. Gemiste kans lijkt mij. Ook de assistente kon mij hier niets over vertellen. Volgende keer toch maar eens aan de arts of verpleegkundige vragen. Lijkt me dat hier dus nog veel goed werk te doen is. Zowel richting vrouwen die zouden willen doneren, als richting vrouwen die hier gebruik van zouden willen maken.
Dat doen ze heel slim hoor, die marketingcollega’s van mij uit de kunstvoedingsindustrie. Netjes de richtlijnen volgen om alleen reclame voor opvolgmelk te maken, maar daarin wel impliciet communiceren dat borstvoeding alleen voor de supergetalenteerden onder ons is, en als je geen tijd, zin of zelfvertrouwen genoeg hebt, dan is er altijd nog de bewerkte koeienmelk. Met door hun zelf verzonnen dure ingrediënten die bijna net zo gezond zijn als moedermelk. Werkt het ene dure ingrediënt niet, dan hebben ze een nog duurdere variant met nog duurdere ingrediënten. Enzovoort. Kijk maar op de links van borstvoeding.com hierboven voor voorbeelden. Gecombineerd met de beeldvorming dat een baby een flesje krijgt (op geboortekaartjes, felicitatiekaartjes, kraamtraktaties, kraamversieringen, babypoppenaccessoires, ga zo maar door) is kunstvoeding uit de fles de heersende norm, en borstvoeding de afwijkende. Zo leren onze dochters het nooit. En dat vind ik gezien de gezondheidsrisico’s een kwalijke zaak. Het duidelijke en eerlijke verhaal over kunstvoeding voor zuigelingen waar jij op zoek naar bent /was, omvat wat mij betreft juist die informatie over de gezondheidsrisico’s, voor kind én moeder. Dat mag door voedingscentrum, CB, kraamzorg etc. wel beter verteld worden. Dan is de keuze na die risicoafweging wel vrij en helemaal van jou, of je nu voor borstvoeding of kunstvoeding kiest.
En meer informatie, voorlichting en acceptatie voor donormelk en voeden via een cupje in plaats van een speentje, daar ben ik helemaal voor!
Wat me enorm tegen de borst stuit in deze blog en andere soortgelijke van bv enthousiastelingen is de aanname dat moeders die fv geven dat doen uit gemakzuchtigheid en geen zin. Je gaat volledig voorbij aan het leed dat ook borstvoeding heet. Aan het jankend voeden in een donkere kamer met bloedende tepels van een baby die lijdt aan stille ondervoeding, terwijl je alleen maar het gevoel hebt dat je faalt. Want jij kan niet wat al die krachtige oermoeders wel kunnen. Melk die bol staat van de stresshormoon en een moeder die bol staat van de stress omdat ze zich slecht en waardeloos voelt. Want dat ben je als je moeite hebt met het geven van bv. Je bent de slechtste moeder ter wereld. Dat je wordt al tijdens je zwangerschap aan gegeven met de sloot aan borstvoedingsinformatie die je krijgt. De druk om BV te geven wordt torenhoog opgevoerd, want BV moet lukken anders ben jij mislukt als moeder. Wie beïnvloedt nou eigenlijk wie?
Als die boodschap nou eens genuanceerd zou worden, zou je er hordes onzekere moeders mee helpen. Borstvoeding is fantastisch als het lukt, maar als het niet lukt is er een alternatief. En je bent niet mislukt als jij uiteindelijk kiest voor dat alternatief. Het belangrijkste voor je kind is een gelukkige ontspannen moeder. Je haalt er de BV druk mee van de ketel waarmee de kans van slagen veel groter worden. Dat het mislukt zit namelijk negen van de tien keer tussen de oren.
Ik begrijp de onverdraagzaamheid en intolerantie van borstvoedende jegens moeders die andere keuzes maken niet. Wie help je daarmee? Wat brengt het jou om flesvoedende moeders neer te zetten als waardeloze moeders? Geweldig dat jij zo veel plezier en geluk haalt uit het geven van borstvoeding. Maar je bent daarmee niet beter dan andere moeders en je kind is ook niet gelukkiger dan andere kinderen. Je vindt het niet prettig als mensen jouw keuze veroordelen, waarom vindt je dan dat je de keuze van andere moeders wel mag veroordelen? En let wel: je weet niet waarom die keuzes gemaakt. Het is enorm kwetsend, krenkend en beledigend om maar aan te nemen dat dat op basis van gemakzucht is gebeurd.
Bedankt voor je openhartige reactie. Wat jammer dat je die negatieve emoties ervaart bij het lezen van mijn blog. Maar ik kan me niet aan de indruk te onttrekken dat je die emoties ervaart door iets te lezen wat er niet staat, noch wat ik bedoeld heb. Wat ik heb geschreven is dat wij mensen zoogdieren zijn, en dat wij als moeders, net zoals andere vrouwtjeszoogdieren gemaakt zijn om onze kinderen te voeden. Niet kunnen voeden, of niet moeten willen voeden is de uitzondering op de regel. Iedere moeder is een oermoeder! Ik vind het heel jammer om te moeten lezen dat je jouw borstvoedingsperiode zo traumatisch hebt ervaren. Dat zou ik wijten aan gebrekkige ondersteuning van zorgprofessionals, niet aan jouw vaardigheden als moeder. De informatie over borstvoeding tijdens de zwangerschap zou elke moeder het zelfvertrouwen hebben moeten geven dat zij ook in staat is om je kind te voeden. De onzekerheid van moeders of ze wel borstvoeding kunnen geven, is naar mijn mening het gevolg van de communicatie door kunstvoedingsproducenten zoals ik in mijn blog heb omschreven. En mocht jij helaas wel een van de uitzonderingen zijn die de regel bevestigt, dan zijn er nog andere voedingsalternatieven die de voorkeur verdienen boven kunstvoeding. Ik gaf dat al aan E. aan: kolven; donorvoeden en donormelk. Over de laatste twee opties is nog weinig informatie, en rust helaas nog een sociaal taboe. En dat vind ik jammer, maar bovenal zorgelijk, in het licht van de gezondheidsrisico’s voor zowel kind als moeder die kunstvoeding met zich meebrengt.